Chełmża Urząd Miasta

Wiktor Leśniewicz

Wiktor Leśniewicz (1882–1939) – nauczyciel, kierownik szkoły w Skoraszewicach, wiceburmistrz Chełmży, emerytowany inspektor szkolny, prezes Związku Inspektorów Szkolnych na Pomorzu, działacz społeczny i patriotyczny.

Urodził się 7 listopada 1882 r. w Kłecku (powiat Gniezno), w rodzinie Wawrzyńca i Bronisławy. Był wyznania rzymskokatolickiego. Ukończył seminarium nauczycielskie w Kcyni. Ukończył również liczne kursy, m.in. w Krakowie. Egzamin dojrzałości zdał w 1902 r. Egzamin kwalifikacyjny zdał w 1905 r., a egzamin rektorski na kierownika szkoły – 25 stycznia 1922 r. Od 1902 r., posiadał także uprawnienia do nauczania religii oraz kwalifikacje organisty.

W 1904 r. Wiktor Leśniewicz rozpoczął pracę w szkole początkowej we wsi Skoraszewice (powiat Gostynin). Po kilku latach został kierownikiem tej szkoły. Od 27 września 1915 do 30 czerwca 1916 r. odbył w wojsku niemieckim zasadniczą służbę wojskową. Następnie od 12 lutego do 31 marca 1919 r. pełnił służbę w 2 Pułku Strzelców Wielkopolskich. Żoną Wiktora Leśniewicza była Emilia Kazimiera Gęsikowska (ur. 28 czerwca 1881 r.). Z ich małżeństwa urodziło się czworo dzieci: Wiktor (ur. 25 października 1906 r.), Ryszard (ur. 24 marca 1909 r.), Rufin (ur. 7 listopada 1911 r.) oraz Barbara (ur. 1 listopada 1922 r.).

Specyficzne ukształtowanie powiatu gostyńskiego spowodowało, że mieszkańcy miejscowości położonych na południe od Sowin i Krobi wzięli w większości udział w walkach o wyzwolenie rejonów Krotoszyna i Rawicza. Po przejęciu przez Polaków władzy w powiecie, czyli po 2 stycznia 1919 r. znacznie rozbudowano Straż Ludową. Najliczniej i najlepiej zorganizowane oddziały Straży Ludowej w Pępowie, Skoraszewicach, Zalesiu, Nieparcie i Ziemlinie. Wiktor Leśniewicz został naczelnikiem Straży Ludowej w Skoraszewicach. Pod koniec lutego 1919 r. rozpoczęto reorganizację Straży Ludowej. Komendantem powiatowym mianowano Franciszka Polaszka, który niecały miesiąc później podzielił powiat na siedem obwodów. Do Obwodu VI należały 23 wsie z komisariatu pępowskiego, dowódcą również został mianowany Wiktor Leśniewicz. 15 marca 1919 r. objął dowództwo VI Obwodu Straży Ludowej i sprawował je do 3 lipca tego samego roku. Łącznie pełnił aż cztery bardzo wówczas ważne funkcje: członka Towarzystwa Pedagogicznego, organizatora lokalnego ruchu powstańczego, intendenta lazaretu oraz dowódcy lokalnej Straży Ludowej.

8 stycznia 1919 r. w budynku szkolnym w Skoraszewicach otwarto obszerny szpital polowy. Urządziła go i utrzymywała własnym sumptem ludność miejscowa i pobliskich wiosek, a opiekę medyczną pełnił w nim dr Bukolt. W skład personelu skoraszewickiego szpitala polowego wchodzili ponadto dwaj sanitariusze: A. Gryczka z Kołaczkowic i A. Plewgo z Gierłachowa oraz dwie siostry elżbietanki z Krobi. Wiktor Leśniewicz, już wówczas kierownik miejscowej szkoły i nauczyciel, został intendentem lazaretu. W okresie pracy nauczycielskiej w Skoraszewicach brał udział w Powstaniu Wielkopolskim

Wiktor Leśniewicz był jednym z dziesięciu nauczycieli powiatu gostyńskiego, którzy jesienią 1918 r. założyli w Gostyniu Towarzystwo Pedagogiczne. Skoraszewice opuścił wiosną 1920 r., kiedy to otrzymał nominację na zastępcę powiatowego inspektora szkolnego w Kartuzach na Pomorzu. Funkcję tę Wiktorowi Leśniewiczowi powierzyło Ministerstwo Byłej Dzielnicy Pruskiej w Poznaniu 17 maja 1920 r. Z polecenia Komisji do spraw Wyznaniowych i Szkolnych w Toruniu od 1 czerwca tego samego roku objął obwód sulęciński i urzędował w Kartuzach.

1 września 1920 r. otrzymał posadę inspektora oświaty na powiat Toruń wieś. Do Chełmży przybył 7 października 1920 r.

W 1927 r. Wiktor Leśniewicz obchodził w Chełmży jubileusz 25-lecia pracy zawodowej. Podniosła uroczystość odbyła się 1 sierpnia. Rozpoczęła ją msza święta w intencji jubilata, którą celebrował proboszcz ks. prałat Józef Szydzik. Po skończonej celebrze odśpiewano Te

Deum oraz Boże, coś Polskę. Dalszą część oficjalnych uroczystości zaplanowano w Hotelu Pomorskim. Podczas śniadania przemówienia na cześć Wiktora Leśniewicza wygłosiło wielu zacnych i szanowanych obywateli miasta, m.in.: ks. prałat Szydzik, rektor Skański, mecenas Wyszkowski, radca Rutkowski, rektor Kąkolewski, oraz Sowiński, inspektor szkolny z Grudziądza. Przemawiał on w imieniu Związku Inspektorów Szkolnych na Pomorzu, którego Wiktor Leśniewicz był prezesem. Wszyscy zebrani wypowiadali się o inspektorze Leśniewiczu z szacunkiem, podkreślali zwłaszcza jego patriotyczną, powstańczą przeszłość i zasługi dla szkolnictwa. Po południu gości przybyłych z życzeniami jubilat przyjmował w swoim domu przy ul. Sienkiewicza 32.

W latach 1919–1930, pełnił funkcję inspektora szkolnego w powiecie toruńskim. W latach 1930–1934 był inspektorem szkolnym w Szczuczynie Białostockim na powiat szczuczyński. W 1934 r. wrócił do Chełmży, gdzie mieszkał jako emeryt.

Przez cały okres pracy zawodowej w Chełmży Leśniewicz brał czynny udział w życiu miasta jako radny a następnie jako wiceburmistrz w ostatnich latach. Należał do Polskiego Związku Zachodniego, Związku Ludowo-Narodowego oraz Związku Nauczycielstwa Polskiego.

Wiktor Leśniewicz był też członkiem Magistratu oraz komisji do badania zgłoszeń na posadę burmistrza Chełmży, która odbyła się w dniu 16 grudnia 1921 r.

Jako inspektor szkolny uczestniczył w posiedzeniach Wydziału Powiatowego w Toruniu. Zabierał głos głównie w sprawach szkolnictwa, nadzorował wybory do rad szkolnych i dbał, żeby trafiały do nich osoby z predyspozycjami i w miarę możliwości wykształcone. Zabiegał, żeby budżety gminne były tak konstruowane, aby znaczna część środków była przeznaczana na placówki szkolne. Zwracał szczególną uwagę na zachowywanie czystości i porządku w szkołach oraz na panujące w nich warunki sanitarne i higieniczne. Gdy w którejś szkole nie przestrzegano zasad higieny i czystości, domagał się ukarania jej kierownika mandatem karnym. Był także członkiem Rady Nadzorczej Dokształcającej Szkoły Zawodowej w Chełmży.

O tym, że chełmżyński magistrat z wielkim szacunkiem odnosił się do Wiktora Leśniewicza i cenił jego doświadczenie, świadczy chociażby poniższa opinia: „Inspektor szkolny powiatu toruńskiego Wiktor Leśniewicz jako członek Kolegium Magistratu zamieszkuje w Chełmży od 4 października 1920 r. i sprowadził się do Chełmży z Kartuz. Jest on znanym ogólnie jako gorliwy i dyskretny obywatel, wykonywał i wykonuje swoje obowiązki jako członek Magistratu ku zupełnemu zadowoleniu obywatelstwa i władz nadzorczych. Opinia pana Leśniewicza jest bardzo dobra. Pan Leśniewicz w okresie Powstania Wielkopolskiego położył wielkie zasługi”. Ponadto za udział w Powstaniu Wielkopolskim i działalność na rzecz społeczności chełmżyńskiej Leśniewicz został odznaczony Krzyżem Powstania Wielkopolskiego, Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Medalem Dziesięciolecia Niepodległości Państwa Polskiego.

Podobnie jak inni czołowi mieszkańcy Chełmży i okolicznych wsi 17 października 1939 r. Wiktor Leśniewicz został wezwany przez komendanta Selbstschutzu do stawienia się na dworcu kolejowym w Chełmży w celu przewiezienia na tak zwane przeszkolenie do Torunia. Znalazł się w grupie 70 aresztowanych osób, które zamknięto w jednym wagonie towarowym, przewieziono do Torunia i uwięziono w Forcie VII. Uznany za osobę szczególnie niebezpieczną dla Niemiec hitlerowskich, po brutalnym przesłuchaniu został rozstrzelany w lesie na Barbarce, kilka dni później w 57 roku swego pracowitego życia, jako polski nauczyciel i wychowawca, działacz społeczny, żołnierz Powstania Wielkopolskiego, emerytowany Inspektor Szkolny na powiat Toruń w Chełmży.

Opracowanie: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliana Prejsa w Chełmży.